Anayasa Mahkemesi (AYM) Başvurusu Nedir? Nasıl Yapılır? [2024]

 

Bireysel başvuru süreci, Anayasa ve ilgili mevzuat çerçevesinde belirli şartlar altında gerçekleşen bir hukuki mekanizmadır. Bu süreç, başvurucunun haklarını etkili bir şekilde korumayı amaçlar ve belirli aşamalardan oluşur. İlk olarak, başvuru yapmadan önce idari ve yargısal başvuru yollarının tamamının tükenmiş olması gerekmektedir. Başvuru, Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nde belirtilen kabul edilebilirlik şartlarına uygun olmalıdır.

Açıkça dayanaktan yoksun başvurular, Anayasa Mahkemesi tarafından kabul edilemezlik kararı ile sonuçlanabilir. Mahkeme, başvurunun Anayasa açısından önem taşımadığı durumlarda da kabul edilemezlik kararı verebilir. Mükerrer başvurular, başvurucunun haklarını etkili bir şekilde korumak amacıyla reddedilir. Başvurunun kötüye kullanılması durumunda ise başvuru reddedilir ve başvurucu aleyhine disiplin para cezasına hükmedilebilir.

Başvurunun düşmesi durumlarında, başvurucunun davasından açıkça feragat etmesi veya ihlalin ortadan kalkmış olması gibi durumlar söz konusu olabilir. Bireysel başvurular, Komisyonlar, Bölümler ve Genel Kurul tarafından incelenir. Tedbir kararları, başvurucunun yaşamına veya bütünlüğüne yönelik ciddi bir tehlike durumunda alınabilir. Kararlar, ilgililere tebliğ edildikten sonra belirli durumlarda Resmî Gazete’de yayımlanır.

Son olarak, başvuruların tavzih ve düzeltme talepleri, ilgililer tarafından belirli prosedürler çerçevesinde yapılabilir. Komisyonlar, Bölümler ve Genel Kurul tarafından verilen kararlar ise kesindir ve Anayasa Mahkemesi’nin olaya ilişkin nihai görüşünü ifade eder.

 

 

Bireysel Başvuru ve Hukuki Süreç

Bireysel başvuru, bireylerin Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi temelindeki hak ve özgürlüklerinin, kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne başvurma hakkını ifade eder. Bu hukuki süreç, detaylı prosedürler içermektedir.

Başvuru Süreci: Aşamalar ve Belgeler

Başvuru Formu: Bireysel başvurular, Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nde belirtilen şartlara uygun bir başvuru formu kullanılarak resmi dilde yapılır.

Not: Belgeyi lütfen bilgisayarınıza indirip açınız. Telefondan açılması için READER uygulamasının olması gereklidir.

Anayasa Mahkemesi (AYM) Başvuru Formu PDF Belgesi 2024

PDF Belgesi için bilgisayarınızda son sürüm Adobe Acrobat READER olması gerekmektedir. 

Gerekli Bilgiler: Başvuru formunda başvurucu bilgileri, avukat ya da kanuni temsilci bilgileri (varsa), ihlal iddiasının detayları, başvuru yollarının tüketilmesi süreçleri gibi ayrıntılı bilgiler yer alır.

Gerekli Belgeler: Başvuru formuna, başvurunun kabul edilebilirliği için gerekli belgelerin eklenmesi zorunludur. Avukat ya da kanuni temsilci yetkilendirme belgesi, harcın ödendiğini gösteren belge, kimlik belgeleri ve diğer başvuruyla ilgili belgeler bu kategoride yer alır.

Bilgi Güncellemesi: Başvuru yapıldıktan sonra, başvuru formundaki bilgilerde veya başvuruyla ilgili koşullarda değişiklik olduğunda, başvurucunun Anayasa Mahkemesi’ne bilgi vermesi gerekmektedir.

Harç ve Adli Yardım: Bireysel başvurular harca tabidir ve harcın ödenmesi gerekmektedir. Adli yardım talebinde bulunanlar için mali durumu gösteren belgeler eklenmelidir.

Başvuru Yolları: Bireysel başvurular, doğrudan Anayasa Mahkemesi’ne veya mahkemeler aracılığıyla yapılabilir. Başvuruda bulunanın bizzat kendisi, kanuni temsilcisi veya avukatı tarafından yapılabilir.

Gizlilik Talebi ve İletişim Tercihi: Başvurucu, kamuya açık belgelerde kimliğinin gizli tutulmasını talep edebilir ve iletişim tercihini belirtir.

İmza ve İletişim Tercihi: Başvurucu veya temsilcisi, başvuruda bulunurken iletişim tercihini belirtir ve gerektiğinde kısa mesaj veya elektronik posta ile bilgilendirme yapılmasını talep edebilir.

Teslim ve Bilgilendirme: Başvuru formu, harç tahsil makbuzuyla birlikte Anayasa Mahkemesi’ne teslim edildiğinde başvurucuya alındı belgesi verilir ve süreç e-Devlet sistemi üzerinden takip edilebilir.

Başvurudan Vazgeçme: Başvurudan vazgeçme durumunda başvurucu, başvurusunu geri çekebilir, bu durumda düşme kararı verilebilir.

Bireysel Başvurunun Kabul Edilebilirlik Şartları: Detaylı İnceleme

Konu Bakımından Yetki: Anayasa Mahkemesi, bireysel başvuruda bulunanların temel hak ve özgürlüklerinin ihlal iddialarını incelemekle yükümlüdür. Ancak yasama işlemleri ve düzenleyici idari işlemler bireysel başvurunun kapsamı dışındadır.

Kişi Bakımından Yetki: Bireysel başvuru, ihlale uğradığı iddia edilen işlem nedeniyle doğrudan etkilenen bireyler tarafından yapılabilir. Kamu tüzel kişileri bireysel başvuru yapamazlar.

Yer Bakımından Yetki: Başvuru, Türkiye Cumhuriyeti devletine ait veya onun adına kullanılmış kamu gücü faaliyeti tarafından gerçekleştirilen ihlalleri kapsar.

Zaman Bakımından Yetki: Anayasa Mahkemesi, 23 Eylül 2012 tarihinden sonra kesinleşen nihai işlem ve kararları inceleyerek bireysel başvuruları değerlendirir.

Süre: Bireysel başvuruların yapılması için başvuru yollarının tüketildiği tarihten itibaren 30 gün süre vardır. Haklı mazeret durumunda bu süre uzatılabilir.

İnceleme ve Karar Süreci: Başvurular, geliş sırasına göre incelenir ve Anayasa Mahkemesi, başvuruları detaylı bir şekilde değerlendirerek karara bağlar. Başvuruların ağırlığı ve aciliyeti göz önünde bulundurularak öncelikli incelemeler yapılabilir.

Bireysel Başvuru ve İnceleme Süreci

Bireysel başvuru, bireylerin temel hak ve özgürlüklerinin ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne başvurma hakkını kullanmalarını ifade eder. Bu süreç, aşağıda detaylı olarak açıklanan aşamalardan oluşur:

1. İdari ve Yargısal Başvuru Yollarının Tükenmesi: İhlale uğradığı iddia edilen işlem, eylem veya ihmal için kanunda öngörülen idari ve yargısal başvuru yollarının tamamının kullanılması gerekmektedir.
2. Başvurunun Kabul Edilebilirlik Şartları: Başvuru, Anayasa Mahkemesi İçtüzüğünde belirlenen kabul edilebilirlik şartlarını sağlamalıdır. Konu, kişi, yer, zaman ve süre şartlarına dikkat edilir.
3. Açıkça Dayanaktan Yoksun Başvurular: Mahkeme, başvurunun temellendirilememesi, salt kanun yolunun gözetilmesi, karmaşık veya zorlama şikayetler ve temel hak müdahalesinin olmaması gibi durumları açıkça dayanaktan yoksun olarak kabul edebilir.
4. Anayasal Önem Kriteri: Mahkeme, başvurunun Anayasa açısından önem taşımadığı durumlarda kabul edilemezlik kararı verebilir.
5. Mükerrer Başvurular: Aynı olaya dayanan yeni başvurular, mükerrer başvuru olarak kabul edilir ve reddedilir.
6. Başvuru Hakkının Kötüye Kullanımı: İstismar, yanıltıcı davranışlar veya benzeri durumlar, başvuru hakkının kötüye kullanıldığı kabul edilebilir ve reddedilebilir.
7. Başvurunun Düşmesi: Başvurucunun feragat etmesi, takipsiz bırakılması veya ihlalin ortadan kalkması durumlarında başvuru düşebilir.
8. İnceleme Organları: Bireysel başvurular, Komisyonlar, Bölümler ve Genel Kurul tarafından incelenir.
9. Tedbir Kararları: Başvurucunun yaşamına veya bütünlüğüne yönelik ciddi tehlike durumunda, resen veya talep üzerine tedbir kararı alınabilir.
10. Kararların Tebliği ve Yayınlanması: Kararlar, ilgililere tebliğ edilir ve belirli kararlar Resmî Gazete’de yayımlanır.
11. Kararların Tavzih ve Düzeltme: Kararlar hakkında ilgililer, tavzih ve düzeltme talebinde bulunabilirler.
12. Kesinlik: Komisyonlar, Bölümler ve Genel Kurul tarafından verilen kararlar kesindir.

Önemli Linkler

• Anayasa Mahkemesi
• Anayasa Mahkemesi Başvuru Dilekçesi
• Avukat

Sıkça Sorulan Sorular

Bireysel başvurumu hangi tarihten itibaren yapmalıyım ve kaç gün sürem var?

Bireysel başvurunuzu, idari ve yargısal hak arama yolları tamamlandıktan ve karar öğrenildikten sonra 30 gün içinde yapmalısınız.

Ücretsiz başvuru yapma hakkım var mı?

Eğer başvuru harcını ödeyemeyecek durumdaysanız, fakirlik belgesi veya maddi durumunuzu gösteren belgelerle ücretsiz başvuru yapabilirsiniz.

Başvurumu nereye yapabilirim?

Bireysel başvurular, Anayasa Mahkemesinde bulunan bireysel başvuru noktasına, mahkemelere, Cumhuriyet Başsavcılıklarına veya yurt dışı temsilciliklere yapılabilmektedir.

Başvurumun sonuçlanması için belirli bir süre var mı?

Bireysel başvuruların karara bağlanmasında belirli bir yasal süre yoktur. Başvurular, genellikle geliş sırasına göre incelenir ve karara bağlanır.

İdari ve yargısal başvuru yollarının tükenmesi ne anlama gelir?

İhlal iddiasının temel aldığı işlem, eylem veya ihmal için idari ve yargısal başvuru yollarının tamamının tükenmesi, bireysel başvuruya geçilebileceği anlamına gelir.

Kimler bireysel başvuru yapabilir?

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi tarafından güvence altına alınan temel hak ve özgürlüklerin ihlal edildiğini iddia eden herkes bireysel başvuruda bulunabilir.

Başvuruyu kimlik bilgilerimi gizli tutabilir miyim?

Başvuru formunda kimlik bilgileri gizli tutulamaz, ancak Anayasa Mahkemesinden kamuya açık belgelerde kimliğin gizli tutulması talep edilebilir.

Tedbir kararı nedir?

Tedbir kararı, başvurucunun yaşamına veya bütünlüğüne ciddi bir tehlike bulunduğu durumlarda temel haklarını korumak amacıyla verilen geçici bir karardır.

Başvurudan vazgeçmek mümkün mü?

Evet, bireysel başvurudan vazgeçmek mümkündür ve bu durumda düşme kararı verilebilir.

Bireysel başvuruda tüzel kişiler başvurabilir mi?

Kamu tüzel kişileri bireysel başvuru yapamaz, ancak özel hukuk tüzel kişileri haklarının ihlali durumunda başvuruda bulunabilir.